ThS. Bùi Thị Hồng Anh
Phó Trưởng khoa Xây dựng Đảng
Phong trào thanh niên là hoạt động cuốn hút đông đảo thanh niên tự nguyện, tự giác tham gia trong một khoảng thời gian nhất định; hướng vào thực hiện mục tiêu chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh quốc phòng do Đoàn Thanh niên cộng sản (TNCS) Hồ Chí Minh làm hạt nhân lãnh đạo và tổ chức; nhằm đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của thanh niên, phát huy tiềm năng thế mạnh của lực lượng thanh niên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phong trào thanh niên do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh khởi xướng và dẫn dắt, được đông đảo thanh thiếu nhi hưởng ứng là phong trào hành động cách mạng có định hướng chính trị.
Đoàn Thanh niên Trường Chính trị Tô Hiệu với hoạt động về nguồn
1. Mục tiêu của phong trào thanh niên
Tập hợp thanh niên vào hoạt động tập thể để giải quyết các nhiệm vụ chính trị. Mục tiêu này hướng vào việc hoàn thành kế hoạch của đất nước, của địa phương, của đơn vị và của các tổ chức quần chúng nhân dân. Hướng vào thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, các chương trình, các dự án của quốc gia, địa phương và đơn vị. Mọi phong trào của thanh niên đều phải đặt mục tiêu này lên hàng đầu để phấn đấu thực hiện.
Thông qua phong trào thanh niên để bồi dưỡng, đào tạo thanh niên trở thành người lao động có tri thức, đạo đức, sức khoẻ. Mục tiêu này hướng vào việc giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ trở thành người lao động mới, người chủ nhân đất nước. Bởi vì, sự tiến bộ và trưởng thành của thanh niên sẽ là động lực tinh thần to lớn để thanh niên tự giác tham gia vào phong trào; ngoài quyền lợi về vật chất họ cần được học tập, vui chơi giải trí, được giới thiệu giải quyết việc làm, được động viên khen thưởng, được xem xét để kết nạp Đoàn, Hội và giới thiệu Đảng xem xét kết nạp; được bồi dưỡng năng lực lãnh đạo để có cơ hội được bổ sung vào đội ngũ lãnh đạo của các cơ quan, địa phương và các tổ chức quần chúng nhân dân.
2. Các phong trào hành động cách mạng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh qua các thời kỳ lịch sử
Trong suốt chiều dài lịch sử hơn 90 năm, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã phát động nhiều phong trào hành động cách mạng, cổ vũ thanh niên xung kích đấu tranh chống giặc ngoại xâm, giải phóng đất nước, tham gia phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc, có thể kể đến một số phong trào lớn, tiêu biểu như:
- Phong trào “Lao động kiến thiết Tổ quốc” phát động năm 1956;
- Phong trào “Thi đua trở thành người lao động tiên tiến” phát động năm 1960;
- Phong trào “Những người tình nguyện vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ nhất” phát động năm 1961;
- Phong trào “Ba sẵn sàng” ở miền Bắc phát động năm 1964;
- Phong trào “Năm xung phong” ở miền Nam phát động năm 1965;
- Phong trào “Ba xung kích làm chủ tập thể” phát động năm 1978;
- Phong trào “Ba mũi tiến công chống tiêu cực, toàn Đoàn tham gia xây dựng Đảng” phát động năm 1981;
- Ba chương trình hành động cách mạng tuổi trẻ phát động năm 1982 - 1983;
- Phong trào “Hành quân theo bước chân những người anh hùng” phát động năm 1983;
- Cuộc “Hành quân theo chân Bác”, “Cuộc vận động xây dựng nếp sống Xã hội chủ nghĩa” phát động năm 1985;
- Cuộc vận động “Xây dựng chi đoàn mạnh”, phong trào “Ba mục tiêu về dân số, sức khỏe và môi trường”, phong trào “Phấn đấu xứng danh anh bộ đội Cụ Hồ”, phong trào “Thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy”, phong trào “Sản xuất kinh doanh giỏi” phát động năm 1987;
- Phong trào “Thanh niên lập nghiệp” và phong trào “Tuổi trẻ giữ nước” phát động năm 1992;
- Phong trào “Thi đua, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” phát động năm 2002;
- Hai phong trào “5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” phát động năm 2007;
- Hai phong trào “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” phát động năm 2012 bao gồm: Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế; Xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng; Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; Xung kích lao động sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ; Xung kích bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu; Đồng hành với thanh niên trong học tập; Đồng hành với thanh niên trong nghề nghiệp, việc làm; Đồng hành với thanh niên nâng cao sức khỏe thể chất và đời sống tinh thần; Đồng hành với thanh niên phát triển kỹ năng xã hội;
- Các phong trào hành động cách mạng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh giai đoạn 2017-2022 hiện nay mà Đại hội đại biểu Đoàn toàn quốc lần thứ XI quyết định triển khai 3 phong trào hành động cách mạng và bao gồm:
+ Thanh niên tình nguyện: Tình nguyện chung tay xây dựng nông thôn mới; Tình nguyện tham gia xây dựng đô thị văn minh; Tình nguyện bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; Tình nguyện tham gia đảm bảo trật tự an toàn giao thông; Tình nguyện đảm bảo an sinh xã hội.
+ Tuổi trẻ sáng tạo: Sáng tạo trong học tập, nghiên cứu khoa học; Sáng tạo trong lao động, sản xuất, kinh doanh; Sáng tạo trong công tác, phục vụ nhân dân; Sáng tạo trong đời sống sinh hoạt.
+ Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc: Xung kích trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng an ninh; Xung kích tham gia thực hiện các chương trình, dự án, cuộc vận động hướng về biên giới, biển đảo, bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; Xung kích tham gia xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; Xung kích tham gia đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn dân cư.
Đại hội quyết định triển khai 3 chương trình đồng hành với thanh niên: Đồng hành với thanh niên trong học tập; Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp; Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần.
Có thể nhận thấy, phong trào hành động cách mạng của Đoàn cũng thay đổi cho phù hợp theo từng giai đoạn lịch sử của đất nước. Khi đất nước còn chiến tranh, việc huy động nguồn lực tổng hợp, đặc biệt là vai trò xung kích của thanh niên trong đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước là nhiệm vụ cấp bách và cần thiết. Vì vậy, các phong trào của Đoàn hướng đến việc phát huy thanh niên nhiều hơn, tiêu biểu như các phong trào “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”. Đến thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế ngày một sâu rộng, yêu cầu đặt ra đối với thanh niên là phải không ngừng rèn luyện, hoàn thiện bản thân để cống hiến tốt hơn cho nước nhà. Chính vì vậy, phong trào hành động cách mạng của Đoàn cũng cần có sự thay đổi về trọng tâm, một mặt cần tiếp tục phát huy sự tham gia của thanh niên vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, mặt khác cần đồng hành với thanh niên, giúp thanh niên hoàn thiện, phát triển để đáp ứng yêu cầu của thời đại.
Để có một phong trào hành động cách mạng do Đoàn tổ chức phải đảm bảo các yếu tố: lôi cuốn đông đảo thanh niên tự nguyện, tự giác tham gia, trên cơ sở phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện của thanh niên và đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của thanh niên; đồng loạt diễn ra trên diện rộng, trong khoảng thời gian dài; thể hiện rõ tính hành động, có tính định hướng chính trị rõ ràng, hướng đến mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.